üslü ifadeler haber sitem

26 Haziran 2010 Cumartesi


Metin Kutusu: Ü S L Ü   İ F A D E L E R


 


TANIM: : a bir reel gerçel sayı ve nÎZ+ olsun.  a.a.a...a=an olacak şekilde, n tane a’nın çarpımı olan an e üslü ifadeler denir.
Örnek/             a) 3.3.3.3=34              b)     c)
UYARI :8     a bir reel sayı ve nÎZ+ olmak üzere  a+a+a+...+a = n.a olduğu için  an ile n.a  ifadeleri birbirine karıştırılmamalıdır. Yani an ¹ n.a dır.

Örnek /            2+2+2+2+2 = 5.2  olup aynı şekilde 2.2.2.2.2 = 25 olduğuna dikkat edilmelidir.

Not :   1-)       a¹0 olmak şartıyla  a0 = 1 dir.
            2-)       00 = ifadesi tanımsızdır.
            3-)       1n = 1 dir (nÎIR)

Örnek/             a) 80 =1          b)     c)  ( bu gibi örneklerde parantez içinin bilinmesi gerekir.)   d) 115 =1      e) 1-15 = 1       f) 


---------------Üssün Üssü--------------------
Tanım8         Bir üslü ifadenin üssü üslerin çarpımına eşittir. Kural  

Örnek/             a) ( 52)3 = 52.3 =56    b)    c)

Not /   1-  şeklindeki bir yazılım ifadesi yanlıştır. Çünkü n sayısının; m nin üssümü yoksa am nin üssümü olduğu belli değildir.
           2-  dir. Üslerin parantezlerle neyin üssü olduğu belirtilmelidir.
Örnek /   olduğunu gösterin.
           
a) = 32.3 =36 = 729
            b)  = 32.2.2 = 38 =6561


Sonuç :  a ve b değerlerinden yukarıda verilen eşitsizliğin doruluğu görülmüştür.







-------------------------Negatif Üs Kavramı-----------------
Tanım 8 a bir reel sayı olmak üzere  dir. Benzer şekilde a¹0 ve b¹0 olmak üzere  
Örnek /            5-1 + 5-2 = ?=
Örnek /           



------------------------Bir Reel Sayının Üssü-------------------


Tanm8 Pozitif sayıların bütün kuvvetleri pozitiftir.  Kural  a > 0 Þ an > 0 dır.
Örnek /            a) 42 = 16 > 0   b) 4-2 =    c) 40 = 1 > 0
Tanım : 1- Negatif sayıların Çift Kuvvetleri Pozitiftir. Kural a < 0 ve n bir çift sayı ise an > 0

Tanım : 2- Negatif sayıların Tek Kuvvetleri Negatiftir.Kural a < 0 ve n bir tek sayı ise an < 0
Örnek /            1- (-4)2 = 16 > 0
Örnek /            2- (-4)3 = -64 < 0

Not 8 a > 0 ve n bir çift sayı ise (-a)n ¹ -an eşitsizliği doğrudur.

Örnek /            1- (-2)4 ¹ -24 Çünkü (-2)4 = (+16) ve –24 = -2.2.2.2= -16
Örnek /            2- (-5)3 + (-53) = (- 125) + (-125) = (-250)
Örnek /             3- (-5)4 + (-54) = (+625) + (-625) = 0
Örnek /            4- (-3)3 + (-52) + (-4)2 = (-27) + (-25) + (+16) = (-36)

---------------------Üslü İfadelerde Dört İşlem-------------------

1- Toplama ve Çıkarma İşlemi

Tanım : Üslü ifadelerde toplama ve çıkarma işleminin yapılabilmesi için benzer terimlerin üs ve tabanlarının aynı olması gerekir

Kural :4 a.Xn  b.Xn = (ab).Xn

Örnek /            1- 5.103 + 2.103 = (5+2).103
Örnek /            1- 5.103  - 2.103 = (5-2).103

Not8  m ¹ n ise am  an  işlemi bu haliyle yapılamaz.
Örnek  / 105 + 104 = işleminde 54 olup düzenleme yaparak işlem tamamlanır.
             1.105 = 10.104
 Burdan  10.104 + 1.104 = (10+1). 104
Örnek / 55 + 54 = 5.54 + 54 = (5+1). 54


2- Çarpma ve Bölme İşlemi

Tanım: Bir üslü ifadede Çarpma ve Bölme İşleminin yapılabilmesi için benzer terimlerin tabanlarının ayını olması gerekir.

Kural 8/ 1- (a.Xm) .(b.Xn)  = (a.b).Xm+n
Kural 8 2- (a.Xm) ¸ (b.Xn)  = (a¸b).Xm-n  veya
Örnek /            (2.52 ) . (3.54) = 2.3.52+4 =6.56
Örnek /            (8.36) ¸ (4.32) =
Örnek /           
Örnek /            15a = 3a-2 olduğuna göre 5a nın değerini bulalım.
                        15a = 3a-2 = (3.5)a =  şeklinde yazılırsa
                        15a = 3a-2 = (3.5)a =
                            = 3a.5a =
                             = 32 . 3a.5 a = 3a
                                    = 9.5a =            
                            = 9.5a = 1
                            = 5a=


------------------Üslü Denklemler--------------------

1- Tabanları Eşit Olan Denklemler:

KURAL:8 Tabanları eşit olan üslü denklemlerin üsleri de eşittir.
                        a ¹ 0, a ¹ -1, a ¹ 1 olmak üzere am = an Þ m=n dir
ÖRNEK/         1- 2x = 25 Þ x=5 tir.
                         2- 3x = 81 Þ 3x= 34 Þ x=4 tür.
                       
 3- 2x+8 = 8  olduğuna göre, x=?
                            2x+8 = 2x . 28 olup
                            2x . 28 = 8 yerine konur ise, burdan 8 = 23 olup
                            2x . 28 = 23
                            2x = 23¸ 28
                                    2x = 23-8
                                    2x =  2-5 olup burdan x = -5 bulunur.

ÖRNEK /          eşitliğini sağlayan x değerini bulalım.

ÇÖZÜM /       5x+1-(2-x) = (53)x-3
                        5x+1-2+x= 53(x-3)
                             52x-1= 53x-9 (Tabanlar eşit olup üsler eşit olmalıdır.)
                              2x-1 = 3x-9
                              2x –3x = -9+1
                              -x = -8
                               x   = 8
                       

2- Üsleri eşit olan denklemler:

KURAL 8 Üsleri eşit olan denklemlerde üs tek sayı ise tabanları eşit, üs çift sayı ise tabanlar eşit yada biri diğerinin ters işaretlisine eşittir.
                        n tek sayı ve an = bn Þ a=b dir.
                        n çift sıyı ve an = bn Þ a=b  veya a = -b dir.
ÖRNEK/         1- x3=53Þ x=5 tir.
                        2- (x+7)3=(3x-11)3  eşitliğini sağlayan x değerini bulalım.

 Çözüm:           3=3 yani üsler eşit olduğundan tabanlarda eşit olmak zorundadır. Burdan,
                        (x+7) = (3x-11)  olup parantezleri açalım
                        x+7 = 3x-11
                        7+11= 3x-x
                        18 = 2x
                        x =
                        x = 9

ÖRNEK /        (2X+3)4= (X-2)4  eşitliğini sağlayan x değerlerini bulalım.
                       
ÇÖZÜM /       4çift sayı olduğu için
                        (2x+3)4= (X-2)4  Þ
                        2x+3= x-2  Veya  2x+3= -(x-2)
                        2x-x= -2-3 Veya  2x+3= -x+2
                             x=5      Veya   2x+x= 2-3
                                                       3x = -1
                                                         x=              

KURAL 8  xn = 1 şeklinde olan denklemler.

Bu tür denklemlerin çözümünde 3 durum vardır.

           
Metin Kutusu: X=1.............................1. durum
Veya
N=0 ve x¹0 ................2. durum
Veya
x= -1 ve n çift sayı......3. durum


Xn = 1 Þ




 ÖRNEK /         1- 18 = 1 dir. Çünkü 1 in tüm reel kuvvetleri 1 dir.
                          2- 50  = 1 dir. Çünkü 0 dışındaki tüm reel sayıların 0 ıncı kuvvetleri 1 dir.
                          3- (-1)6 = 1 dir. Çünkü (-1) in tüm çift kuvvetleri 1 dir.
                          4- 53x-15  = 1 ise x=?

Çözüm:      53x-15  = 1 ise
                  3x-15 = 0  olmalıdır,burdan
                  3x = 15
                    x = 15¸3
                    x =


ÖRNEK /        (5x+3)7 = 1 ise x değerini hesaplayın.

ÇÖZÜM:         (5x+3)7 = 17 (17=1 olup ) Burdan bu eşitliğin tabanları eşit olmalıdır.
                          (5x+3) = 1
                          5x+3  = 1
                          5x = 1-3
                          5x = -2
                          x =
ÖRNEK /        (x+3)x-2= 1 eşitliğini sağlayan x değerini bulalım.

ÇÖZÜM /       1. DURUM..:  x+3=1Þx=1-3
                                                x=-2------(ª)
                        2. DURUM..:  x-2=0--.--(ª
                                                x=2-------(ª) Bu kök üssü sıfır yapmadığı için alınır.
                        3. DURUM...:  X+3= -1
                               x=-4------(ª) Bu kök yazıldığında  üs çift sayı olacağı için, bu kök de alınır. O halde denklemi sağlayan x değerleri : -4 , -2 , 2 dir.
ÖRNEK /        işleminin sonucunu üslü ifade olarak yazalım.

ÇÖZÜM /       = 6.10x
Metin Kutusu: Bu iki sonuçtan
                        =3.5x



                                                                    =
                                                                    =2.2x
                                                                    =21 . 2x
                                                                                =21+x



0 yorum:

Yorum Gönder

 
 
 
 
Copyright © Haber sitem